Na een lange periode van forse krimp lijkt de markt voor personal computers in 2014 te zijn gestabiliseerd. Wat is daarvan de oorzaak?

Het zonnetje breekt nog niet door voor pc-fabrikanten, maar de donkere wolken zijn in elk geval tijdelijk verdreven. Dat blijkt uit cijfers over de pc-markt van marktonderzoekers Gartner en IDC. Beide organisaties geven schattingen voor het aantal pc’s dat fabrikanten hebben verstuurd naar winkels, niet het aantal stuks dat consumenten daadwerkelijk hebben gekocht.

Ook vorig jaar wisten pc-makers weer minder personal computers te slijten dan het jaar ervoor. Maar de afname is een stuk minder dan in het dramajaar 2013, toen de pc-markt met bijna 10 procent kromp.

In 2014 werden er bijna 316 miljoen pc’s verscheept, aldus Gartner. Dat is slechts 0,2 minder in vergelijking met 2013. IDC houdt het op bijna 309 miljoen verzonden pc’s en een krimp van 2,1 procent.

De pc-markt komt de klap van 2013 dus voorzichtig te boven. Daar zijn vier hoofdredenen voor aan te wijzen.

1. Tablethype is voorbij

Als er één apparaat kannibaliseerde op de pc-verkopen, dan is het de tablet. Bijna vijf jaar geleden boorde Apple een gloednieuwe markt aan met de iPad. Maar na aanvankelijk verkoopsucces kakt de verkoop van de iPad en andere tablets in volwassen markten in. Lees ook: 7 redenen waarom we minder tablets kopen.

Veel mensen hebben al een tablet en zijn nog niet toe aan vervanging. Waar fabrikanten dachten dat consumenten elke twee à drie jaar een nieuwe tablet zouden aanschaffen, zoals bij smartphones, blijkt dat in de praktijk langer te zijn. De oudere hardware voldoet vaak nog prima, zeker ook omdat de software vaak wel bij wordt gewerkt tot de laatste versie.

Ook zijn smartphones steeds groter geworden, waardoor een belangrijke aankoopargument van tablets is verdwenen.

"De verdringing van pc's door tablets piekte in 2013 en de eerste helft van 2014", aldus Gartner-analist Mikako Kitagawa. "Nu tablets in de belangrijkste markten zijn doorgedrongen, zullen de bestedingen van consumenten langzaam terugvloeien naar pc's."

2. Comeback van de netbook

Moet ik nu een tablet of een laptop kopen? Jarenlang was dat voor consumenten een vraag die makkelijk te beantwoorden was: je hoefde alleen maar naar het prijskaartje te kijken. Een beetje tablet kost een paar honderd euro, terwijl je voor een goede laptop minstens het dubbele kwijt bent.

En zo nam de tablet de plek in van de netbook, de kleine laptops van rond de 200 euro die tegen het einde van het vorige decennium de winkels uitvlogen. Dat betekende een flinke knauw voor de pc-verkopen, die werden opgedreven door netbooks.

Wat de pc-markt nodig had, was een nieuwe generatie laptops die zich qua prijs kan meten met tablets. En warempel, die kwam er. De Chromebooks van Google, dat zich bijna vier jaar geleden op draagbare pc's stortte, braken definitief door.

De opmars van de Google-laptops bleef niet onopgemerkt in Redmond, waar Microsoft zetelt. De maker van Windows verlaagde de licentiekosten voor het besturingssysteem, waardoor fabrikanten goedkopere laptops in de schappen konden leggen.

In september presenteerde het Taiwanese ASUS een Windows-laptop van 199 euro. Ook Toshiba en HP timmeren aan de weg met ultragoedkope Windows 8-machines. De netbook is dus terug, zij het - godzijdank! -- met een groter scherm en toetsenbord.

3. Dunne en hybride laptops

De nieuwe 'netbook' is niet het enige vlak waarop pc-makers hebben geïnnoveerd. Het ontwerp van laptops is grondig op de schop gegaan, waarbij er met een schuin oog naar de populariteit van tablets is gekeken.

Producenten hebben geprobeerd de beste eigenschappen van tablets en laptops te combineren in één apparaat. Heel wat designs passeerden de revue, met aanraakschermen die je kunt omdraaien, omklappen of losklikken. Veel lof kreeg de Surface Pro 3 van Microsoft, een tablet-pc met toetsenbord in de hoes. Ook de Lenovo Yoga met omklapbaar touchscreen viel in de smaak.

Naast de hybride laptops is de rehabilitatie van de pc-markt ook te danken aan dunne en lichte laptops, denk aan ultrabooks en de MacBook Air. Gartner schat dat de verkopen in die categorie met bijna 50 procent zijn gestegen in 2014 vergeleken met een jaar eerder. Die trend zet zich volgens de marktonderzoeker door in 2015.

4. Einde Windows XP

Na dertien jaar stopte Microsoft in april vorig jaar met de ondersteuning voor Windows XP. Dat betekent dat de softwarereus geen beveiligingsupdates meer voor dat besturingssysteem uitbrengt. Een computer met XP blijft wel werken, maar is kwetsbaarder voor virussen en kwaadaardige software.

XP liep op zijn laatste benen. Uit onderzoek van Microsoft (pdf) blijkt dat een pc met de allerveiligste versie van Windows XP (met Service Pack 3 en voorzien van alle updates) nog steeds vijf keer zo onveilig is als een vergelijkbaar systeem met Windows 7.

Het beëindigen van de ondersteuning is voor veel overheden en bedrijven een reden om nieuwe pc's aan te schaffen, aldus IDC. Dat heeft de pijn voor de pc-markt tijdelijk verzacht. Maar dat roept tevens de vitale vraag op of de kleinere krimp in 2014 structureel is, of slechts een eenmalig effect.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl